روز بزرگداشت “حکیم عمرخیام نیشابوری”

28 اردیبهشت در جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز بزرگداشت دانشمند شهیر ایرانی، حکیم عمر خیام نیشابوری نام‏گذاری شده است.

ما نیز در این مقال به شرح مختصری از زندگی این حکیم و شاعر برجسته می‏پردازیم. ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، فیلسوف، ریاضی‏دان، منجم، پزشک،

شاعر و نویسنده بزرگ ایران، در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری زندگی می‏کرده است.

ولادتش در حدود سال‏های 417 الی 440 قمری در نیشابور اتفاق افتاد.

خیام از شخصیت‏های تاریخی است که در باب او داستان‏های مجعول بسیاری ساخته‏اند و همین افسانه سازی سبب شده است که در باب احوال و اقوال او اتفاق نظری بین پژوهندگان وی نباشد. شهرت خیام در دوران زندگی او بیشتر در حکمت، طب، نجوم و ریاضیات بود، لیکن امروز او را در جهان بیشتر به سبب رباعیات فلسفی لطیفش می‏شناسند.

این رباعی‏ها بسیار ساده و دور از تصنع و تکلف‏اند و با این حال مقرون به کمال فصاحت و بلاغت و شامل معانی عالی در الفاظ موجز و استوار است.

خیام در ریاضیات چند اثر معروف دارد که کتاب جبر و مقابله از همه مشهورتر است. همچنین او مأمور اصلاح تقویم ایرانی شد و نیز رصدخانه‏ای را تأسیس کرد.

وفات خیام را در حدود سال 515 الی 525 ق گفته‏اند. آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در نیشابور در جوار امامزاده محمد محروق نیشابور، میعادگاه ادب دوستان و علاقمندان زبان و ادبیات پارسی است.